duco

Latine

Appellatio pronuntiatusque

API: /ˈduːkoː/

(classice)

Syllabificatio phonetica: dū·cō — morphologica: duc-o

Verbum transitivum

dūc|ō, -ĕre, dūxī, ductum

1. √ Facere ut aliquis aut aliquid moveatur.
2. (De hominibus) ducem esse, praeesse.

Coniugatio

Verbum finitum

­

Thema	Vox activa
dūc-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dūcō	dūcam		dūcēbam	dūcerem	dūcam
II. sing.	dūcis	dūcās	dūc!	dūcēbās	dūcerēs	dūcēs	dūcitō!
III. sing.	dūcit	dūcat		dūcēbat	dūceret	dūcet	dūcitō!
I. plur.	dūcimus	dūcāmus		dūcēbāmus	dūcerēmus	dūcēmus
II. plur.	dūcitis	dūcātis	dūcite!	dūcēbātis	dūcerētis	dūcētis	dūcitōte!
III. plur.	dūcunt	dūcant		dūcēbant	dūcerent	dūcent	dūcuntō!
Thema	Vox passiva
dūc-	Tempus praesens			imperfectum		futurum
Persona	indicativ.	coniunct.	imperat.	indicativ.	coniunct.	indicativ.	imperat.
I. sing.	dūcor	dūcar		dūcēbar	dūcerer	dūcar
II. sing.	dūceris	dūcāris	dūcere!	dūcēbāris	dūcerēris	dūcēris	dūcitor!
III. sing.	dūcitur	dūcātur		dūcēbātur	dūcerētur	dūcētur	dūcitor!
I. plur.	dūcimur	dūcāmur		dūcēbāmur	dūcerēmur	dūcēmur
II. plur.	dūciminī	dūcāminī	dūciminī!	dūcēbāminī	dūcerēminī	dūcēminī	—
III. plur.	dūcuntur	dūcantur		dūcēbantur	dūcerentur	dūcentur	dūcuntor!

Thema	Vox activa
dūx-	Tempus perfectum		plusquam perfectum		futurum exactum
Persona	indicativ.	coniunct.	indicativ.	coniunct.
I. sing.	dūxī	dūxerim	dūxeram	dūxissem	dūxerō
II. sing.	dūxistī	dūxeris	dūxerās	dūxissēs	dūxeris
III. sing.	dūxit	dūxerit	dūxerat	dūxisset	dūxerit
I. plur.	dūximus	dūxerimus	dūxerāmus	dūxissēmus	dūxerimus
II. plur.	dūxistis	dūxeritis	dūxerātis	dūxissētis	dūxeritis
III. plur.	dūxērunt	dūxerint	dūxerant	dūxissent	dūxerint

Verbum infinitum

Modus	infinitivus			participium
Tempus	praesens	perfectum	futurum	praesens	perfectum	futurum
Vox activa	dūcere	dūxisse	ductūrum, -am, -um esse	dūcēns		ductūrus, -a, -um­
Vox passiva	dūcī	ductum, -am, -um esse	ductum īrī		ductus, -a, -um
Gerundium		Gerundivum			Supinum
dūcendī		dūcendus, -a, -um			ductum	ductū

Usus

1. carrōs dūcere
2. uxōrem dūcere

Dictiones collatae

Synonyma

1. trahō, trahere

   currum trahere

Antonyma · contraria

1. frēnō, frēnāre

   voluptātēs temperantiā frēnāre

2. sequor, sequī

Dictiones derivatae

Derivatae dictionis “dūcō”	dilatare ▼

Derivatae dictionis “dūcō”	collabi ▲

abdūcō, abdūcere, abductiō addūcō, addūcere, adductiō cirumdūcō, circumdūcere, circumductiō condūcō, condūcere, conductiō dēdūcō, dēdūcere, dēductiō dīdūcō, dīdūcere, dīductiō ductilis ductim ductiō ductitō, ductitāre ductō, ductāre ductor, ductrīx ductus, ductūs dux ēdūcō, ēdūcere, ēductiō indūcō, indūcere, inductiō intrōdūcō, intrōdūcere, intrōductiō obdūcō, obdūcere, obductiō perdūcō, perdūcere, perductiō praedūcō, praedūcere prōdūcō, prōdūcere, prōductiō redūcō, redūcere, reductiō sēdūcō, sēdūcere, sēductiō subdūcō, subdūcere, subductiō subterdūcō, subterdūcere superdūcō, superdūcere, superductiō trādūcō, trādūcere, trāductiō trānsdūcō, trānsdūcere

Translationes

Facere ut aliquis aut aliquid moveatur	dilatare ▼

Facere ut aliquis aut aliquid moveatur	collabi ▲

Anglice: draw (en), pull (en) Germanice: ziehen (de), fortbewegen (de)

Ducem esse, praeesse	dilatare ▼

Ducem esse, praeesse	collabi ▲

Anglice: guide (en), lead (en) Dacoromane: conduce (ro) Germanice: führen (de), leiten (de) Graeca Antiqua: ἄγω ‎(ágō) Hispanice: guiar (es), liderar (es)

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Lucius Annaeus Seneca -3…+65

Quintus Curtius Rufus fl.c.50

C. Plinius Secundus 23–79

Apuleius ca. 125-170

Aulus Gellius ca. 130-180

antiq.

class.

class.

I

I

II

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.  (60 a.C.n. / 694 a.u.)

• Qua de re cum ad me ita suaviter, diligenter, officiose, humaniter scripseris, ut non modo te hortari amplius non debeam, sed ne exspectare quidem abs te aut ab ullo homine tantum facilitatis ac mansuetudinis potuerim, nihil duco esse commodius quam de his rebus nihil iam amplius scribere. Cum erimus congressi, tum, si quid res feret, coram inter nos conferemus. —Epistolae ad Atticum Ciceronis

class.  (41/42 p.C.n.)

• Itaque illo te duco quo omnibus qui fortunam fugiunt confugiendum est, ad liberalia studia: illa sanabunt vulnus tuum, illa omnem tristitiam tibi evellent. His etiam si numquam adsuesses, nunc utendum erat; sed quantum tibi patris mei antiquus rigor permisit, omnes bonas artes non quidem comprendisti, attigisti tamen. —De consolatione ad Helviam matrem Senecae

saec. I.

• Pervenimus ad solis ortum et Oceanum; nisi obstat ignavia, inde victores perdomito fine terrarum revertemur in patriam. Nolite, quod pigri agricolae faciunt, maturos fructus per inertiam amittere e manibus. Maiora sunt periculis praemia: dives eadem et imbellis est regio. Itaque non tam ad gloriam vos duco quam ad praedam. Digni estis, qui opes, quas illud mare litoribus invehit, referatis in patriam, digni, qui nihil inexpertum, nihil metu omissum relinquatis. —Historiae Alexandri Magni Curtii Rufi

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

• Et de universitate quidem generis humani magna ex parte in relatione gentium diximus. neque enim ritus moresque nunc tractabimus innumeros ac totidem paene quot sunt coetus hominum, quaedam tamen haut omittenda duco maximeque longius ab mari degentium, in quibus prodigiosa aliqua et incredibilia multis visum iri haud dubito. quis enim Aethiopas ante quam cerneret credidit? aut quid non miraculo est, cum primum in notitiam venit? quam multa fieri non posse prius quam sunt facta iudicantur? —Naturalis historia Plinii

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 158 p.C.n.)

• Haec ego quamquam possim merito dicere, tamen vobis condono, nec satis mihi duco, si me omnium quae insimulastis abunde purgavi, si nusquam passus sum vel exiguam suspicionem magiae consistere. —Apologia sive Pro se de magia liber Apulei

saec. II.  (ca. 170–177 p.C.n.)

• Dum semihiulco savio

meum puellum savior

dulcemque florem spiritus

duco ex aperto tramite,

anima aegra et saucia

cucurrit ad labeas mihi,

rictumque in oris pervium

et labra pueri mollia,

rimata itineri transitus,

ut transiliret, nititur. —Noctes Atticae A. Gellii