meridies

Latine

Appellatio

API: /meˈriːdi.eːs/

(classice)

Syllabificatio phonetica: me·rī·di·ēs — morphologica: meri-dies

Notatio

A medius + lingua prisca Indoeuropaea *dieus “caelum candidum”.

Nomen substantivum

merīdi|ēs, -ēī masc.

1. √ medius dies, regio ubi sol stat medio die.
2. (Metonymicē) pars caeli, qua meridies notatur; regio in meridiem spectans.

Declinatio

m.	sing.	plur.
nom.	merīdiēs	merīdiēs	I
gen.	merīdiēī	merīdiērum	II
dat.	merīdiēī	merīdiēbus	III
acc.	merīdiem	merīdiēs	IV
abl.	merīdiē	merīdiēbus	VI
voc.	merīdiēs	merīdiēs	V

Dictiones collatae

Synonyma

1. diēī hōra sexta
2. regiō austrālis, regiō merīdiāna

Dictiones derivatae

• merīdiālis
• merīdiānus
• merīdiō, merīdiāre, merīdiātiō
• merīdiōnālis
• merīdiōnārius

Translationes

Medius dies	dilatare ▼

Medius dies	collabi ▲

Anglice: midday (en) Finnice: keskipäivä (fi) Germanice: Mittag (de) m, Mittagszeit (de) Suecice: middag (sv) c

Pars caeli	dilatare ▼

Pars caeli	collabi ▲

Anglice: south (en) Germanice: Süden (de) m

Loci

Vitruvius ca. -80…-15

Apuleius ca. 125-170

Aulus Gellius ca. 130-180

Marcellinus ca. 330-395

antiq.

class.

I

II

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.  (30-22 a.C.n.)

• Ex astrologia autem cognoscitur oriens, occidens, meridies, septentrio, etiam caeli ratio, aequinoctium, solstitium, astrorum cursus; quorum notitiam si quis non habuerit, horologiorum rationem omnino scire non poterit. —De architectura Vitruvii

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

• «Psyche tantis aerumnis exercita, neque tua miserrima morte meas sanctas aquas polluas nec vero istud horae contra formidabiles oves feras aditum, quoad de solis fraglantia mutuatae calorem truci rabie solent efferri cornuque acuto et fronte saxea et non nunquam venenatis morsibus in exitium saevire mortalium; sed dum meridies solis sedaverit vaporem et pecua spiritus fluvialis serenitate conquieverint, poteris sub illa procerissima platano, quae mecum simul unum fluentum bibit, latenter abscondere.» —Metamorphoseon libri XI Apulei

saec. II.  (ca. 170-177 p.C.n.)

• Exortus et occasus mobilia et varia sunt, meridies septentrionesque statu perpetuo stant et manent. Oritur enim sol non indidem semper, sed aut “aequinoctialis” oriens dicitur, cum in circulo currit, qui appellatur ἰσημερινός, aut “solstitialis”, quae sunt θεριναὶ τροπαί, aut “brumalis”, quae sunt χειμεριναὶ τροπαί. Item cadit sol non in eundem semper locum. —Noctes Atticae A. Gellii

saec. IV.

• Ultra haec loca ... contra orientalem plagam in orbis speciem consertae ... summitates ambiunt Seras, ab occidentali latere Scythis annexos, a septentrione et orientale nivosae solitudini cohaerentes: qua meridiem spectant ad usque Indiam porrectos et Gangen. —Iulianus A. Marcellini