amator

Latine

Appellatio

API: /aˈmaːtor/

(classice)

Syllabificatio phonetica: a·mā·tor — morphologica: amat-or

Notatio

← Latine: amō (amāre)

Nomen substantivum

amāt|or, -ōris masc.

1. Qui aliquem vehementer amat (et pro amante venereo).
2. Qui maximo animi ardore alicui studet favetque (occurrit cum de personis, tum de rebus atque abstractis).

Declinatio

m.	sing.	plur.
nom.	amātor	amātōrēs	I
gen.	amātōris	amātōrum	II
dat.	amātōrī	amātōribus	III
acc.	amātōrem	amātōrēs	IV
abl.	amātōre	amātōribus	VI
voc.	amātor	amātōrēs	V

Usus

Latinitas mediaevalis

saec. XIII.

• Et qui tuus est amator?

homicida, fornicator,

Davus, Geta, Byrria!

tales tibi famulantur,

tales de te gloriantur

tabernali curia. —Carmina Burana variorum auctorum (Carmina potoria, 193, 10. fl.1230)

Dictiones collatae

• amātōrculus
• amātōrium
• amātōrius, amātōriē
• amātrīx fem.

Composita

• adamātor
• coamātor

Translationes

Qui aliquem vehementer amat	dilatare ▼

Qui aliquem vehementer amat	collabi ▲

Anglice: lover (en) Dacoromane: iubitor (ro) m Francogallice: amant (fr) m Germanice: Liebhaber (de) m, Verehrer (de) m, Lüstling (de) m Hispanice: amante (es) m Italice: innamorato (it) m, amante (it) m

Qui maximo animi ardore alicui studet favetque	dilatare ▼

Qui maximo animi ardore alicui studet favetque	collabi ▲

Anglice: lover (en) Dacoromane: amator (ro) m Francogallice: amateur (fr) m Germanice: Liebhaber (de) m, Verehrer (de) m, Amateur (de) m Hispanice: aficionado (es) m Italice: amatore (it) m, amante (it) m

Discretiva

amator dictio est in variis linguis:

• Corduene: amator
• Dacoromane: amator
• Illyrice: amator
• Polonice: amator

Dictiones similes

• Danice: amatør
• Hungarice: amatőr
• Norvegice: amatør
• Suecice: amatör
• Turcice: amatör

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Persona	Tempus	Vox	Modus	Verbum
amātor	secunda singularis	futurum	passiva	imperativus	amō (amāre)
amātor	tertia singularis	futurum	passiva	imperativus	amō (amāre)

Appellatio

API: /aˈmaːtor/

(classice)

Syllabificatio phonetica: a·mā·tor — morphologica: am-ator

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Marcus Terentius Varro -47…-45

P. Ovidius Naso -42…+18

Petronius Arbiter ca. 14-66

C. Plinius Secundus 23-79

Marcus Valerius Martialis 40-103

Decimus Iunius Iuvenalis 100-128

Franciscus Petrarca 1304-1374

antiq.

class.

class.

class.

I

I

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.

• atque hoc quidem commune malorum et bonorum, ut, si iam difficile sit persuadere nihil earum rerum, quae perturbent animum, aut in bonis aut in malis esse habendum, tamen alia ad alium motum curatio sit adhibenda aliaque ratione malevolus, alia amator, alia rursus anxius, alia timidus corrigendus. —Tusculanae disputationes Ciceronis

class.

• Quae vocabula dicuntur a verbis, funt ut a scribendo scriptor, a legendo lector, haec quoque non servare similitudinem licet videre ex his: cum similiter dicatur ut ab amando amator, ab salutando salutator, et ab cantando cantator; et cum dicatur lassus sum metendo, ferendo, ex his vocabula non reddunt proportionem, quoniam non fit ut messor, et fertor. Multa sunt item in hac specie in quibus potius consuetudinem sequimur quam rationem verborum. —De lingua Latina Varronis

class.

• tollatur Circus! non tuta licentia Circi est:

hic sedet ignoto iuncta puella viro.

cum quaedam spatientur in hoc, ut amator eodem

conveniat, quare porticus ulla patet?

quis locus est templis augustior? haec quoque vitet,

in culpam siqua est ingeniosa suam.

cum steterit Iovis aede, Iovis succurret in aede

quam multas matres fecerit ille deus. —Tristia Ovidii Nasonis

saec. I.

• In Asiam cum a quaestore essem stipendio eductus, hospitium Pergami accepi. Ubi cum libenter habitarem non solum propter cultum aedicularum, sed etiam propter hospitis formosissimum filium, excogitavi rationem, qua non essem patri familiae suspectus amator. Quotiescunque enim in convivio de usu formosorum mentio facta est, tam vehementer excandui, tam severa tristitia violari aures meas obsceno sermone nolui, ut me mater praecipue tanquam unum ex philosophis intueretur. —Satyricon T. Petronii Arbitri

saec. I.

• Euphranoris Alexander Paris est, in quo laudatur quo omnia simul intellegantur, iudex dearum, amator Helenae et tamen Achillis interfector. huius est Minerva, Romae quae dicitur Catuliana, infra Capitolium a Q. Lutatio dicata, et simulacrum Boni Eventus, dextra pateram, sinistra spicam ac papavera tenens, item Latona puerpera Apollinem et Dianam infantes sustinens in aede Concordiae. —Naturalis historia Plinii

saec. I.

• O quantum tibi nominis paratur!

O quae gloria! quam frequens amator!

Te convivia, te forum sonabit,

Aedes, compita, porticus, tabernae.

Uni mitteris, omnibus legeris. —Epigrammata M. Valerii Martialis

Latinitas postclassica

saec. II.

• aspice quid faciant commercia: venerat obses,

hic fiunt homines. nam si mora longior urbem

†indulsit† pueris, non umquam derit amator.

mittentur bracae, cultelli, frena, flagellum:

sic praetextatos referunt Artaxata mores. —Saturae D. Iuni Iuvenalis

Latinitas humanistica

saec. XIV.

• Marcus Curius Dentatus, fortissimus et continentissimus ducum et paupertatis amator et virtutis, cuius ab observantia et recto vite calle nec metu aliquo nec cupidine flecti posset, Samnites quiescere non valentes magna, consul, strage delevit; et Sabinos rebellantes vicit victosque in deditionem accepit. —De viris illustribus Petrarcae