amator

E Victionario

Latine[+/-]

Appellatio[+/-]

API: /aˈmaːtor/(classice)
Syllabificatio phonetica: a·mā·tor — morphologica: amat-or

Notatio[+/-]

← Latineamō (amāre)

Nomen substantivum[+/-]

amāt|or, -ōris masc. [1][2][3][4][5]

  1. Qui aliquem vehementer amat (et pro amante venereo). [1]
  2. Qui maximo animi ardore alicui studet favetque (occurrit cum de personis, tum de rebus atque abstractis). [1]

Declinatio[+/-]

m. sing. plur.
nom. amātor amātōrēs I
gen. amātōris amātōrum II
dat. amātōrī amātōribus III
acc. amātōrem amātōrēs IV
abl. amātōre amātōribus VI
voc. amātor amātōrēs V

Usus[+/-]

Latinitas mediaevalis

saec. XIII.

  • Et qui tuus est amator?
homicida, fornicator,
Davus, Geta, Byrria!
tales tibi famulantur,
tales de te gloriantur
tabernali curia. —Carmina Burana variorum auctorum (Carmina potoria, 193, 10. fl.1230)

Dictiones collatae[+/-]

Composita

Translationes[+/-]

Qui aliquem vehementer amatdilatare ▼
Qui aliquem vehementer amatcollabi ▲
Qui maximo animi ardore alicui studet favetquedilatare ▼
Qui maximo animi ardore alicui studet favetquecollabi ▲

Discretiva

amator dictio est in variis linguis:

Dictiones similes[+/-]

Formae affines[+/-]

Latine[+/-]

Proprietates grammaticales[+/-]

Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
amātor secunda singularis futurum passiva imperativus amō (amāre)
amātor tertia singularis futurum passiva imperativus amō (amāre)

Appellatio[+/-]

API: /aˈmaːtor/(classice)
Syllabificatio phonetica: a·mā·tor — morphologica: am-ator

Loci[+/-]

M. Tullius Cicero
-106…-43
Marcus Terentius Varro
-47…-45
P. Ovidius Naso -42…+18 Petronius Arbiter ca. 14-66C. Plinius Secundus 23-79Marcus Valerius Martialis 40-103 Decimus Iunius Iuvenalis
100-128
Franciscus Petrarca
1304-1374
antiq. class.class.class. III II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

class.

  • atque hoc quidem commune malorum et bonorum, ut, si iam difficile sit persuadere nihil earum rerum, quae perturbent animum, aut in bonis aut in malis esse habendum, tamen alia ad alium motum curatio sit adhibenda aliaque ratione malevolus, alia amator, alia rursus anxius, alia timidus corrigendus. —Tusculanae disputationes Ciceronis [6]

class.

  • Quae vocabula dicuntur a verbis, funt ut a scribendo scriptor, a legendo lector, haec quoque non servare similitudinem licet videre ex his: cum similiter dicatur ut ab amando amator, ab salutando salutator, et ab cantando cantator; et cum dicatur lassus sum metendo, ferendo, ex his vocabula non reddunt proportionem, quoniam non fit ut messor, et fertor. Multa sunt item in hac specie in quibus potius consuetudinem sequimur quam rationem verborum. —De lingua Latina Varronis [7][8]

class.

  • tollatur Circus! non tuta licentia Circi est:
hic sedet ignoto iuncta puella viro.
cum quaedam spatientur in hoc, ut amator eodem
conveniat, quare porticus ulla patet?
quis locus est templis augustior? haec quoque vitet,
in culpam siqua est ingeniosa suam.
cum steterit Iovis aede, Iovis succurret in aede
quam multas matres fecerit ille deus. —Tristia Ovidii Nasonis [9]

saec. I.

  • In Asiam cum a quaestore essem stipendio eductus, hospitium Pergami accepi. Ubi cum libenter habitarem non solum propter cultum aedicularum, sed etiam propter hospitis formosissimum filium, excogitavi rationem, qua non essem patri familiae suspectus amator. Quotiescunque enim in convivio de usu formosorum mentio facta est, tam vehementer excandui, tam severa tristitia violari aures meas obsceno sermone nolui, ut me mater praecipue tanquam unum ex philosophis intueretur. —Satyricon T. Petronii Arbitri [10][8]

saec. I.

  • Euphranoris Alexander Paris est, in quo laudatur quo omnia simul intellegantur, iudex dearum, amator Helenae et tamen Achillis interfector. huius est Minerva, Romae quae dicitur Catuliana, infra Capitolium a Q. Lutatio dicata, et simulacrum Boni Eventus, dextra pateram, sinistra spicam ac papavera tenens, item Latona puerpera Apollinem et Dianam infantes sustinens in aede Concordiae. —Naturalis historia Plinii [11][8]

saec. I.

  • O quantum tibi nominis paratur!
O quae gloria! quam frequens amator!
Te convivia, te forum sonabit,
Aedes, compita, porticus, tabernae.
Uni mitteris, omnibus legeris. —Epigrammata M. Valerii Martialis [12]

Latinitas postclassica

saec. II.

  • aspice quid faciant commercia: venerat obses,
hic fiunt homines. nam si mora longior urbem
†indulsit† pueris, non umquam derit amator.
mittentur bracae, cultelli, frena, flagellum:
sic praetextatos referunt Artaxata mores. —Saturae D. Iuni Iuvenalis [13][8]

Latinitas humanistica

saec. XIV.

  • Marcus Curius Dentatus, fortissimus et continentissimus ducum et paupertatis amator et virtutis, cuius ab observantia et recto vite calle nec metu aliquo nec cupidine flecti posset, Samnites quiescere non valentes magna, consul, strage delevit; et Sabinos rebellantes vicit victosque in deditionem accepit. —De viris illustribus Petrarcae [14][8]

Fontes

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Aegidius [Egidio] Forcellini, Lexicon Totius Latinitatis (Editio Quarta: Bononiae, Patavii) Tom. I, p. 207 — “ĂMĀTOR, ōris, m. 3.”
  2. 2.0 2.1 Freund, Wilhelm (1806-1894). Grand dictionnaire de la langue latine … (Editio Prima: Paris, 1883-1929) Tom. I, p. 139 — “ămātor, ōris, m. [amo]”
  3. 3.0 3.1 Karl Ernst Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch (Hannover 1913/1918) — amātor, ōris, m. (amo) (tom. 1, p. 358)
  4. 4.0 4.1 Langenscheidt, Online-Wörterbuch (Lexicon Latinum et Germanicum)amator
  5. 5.0 5.1 Olivetti, Dizionario Latino (Lexicon Latinum et Italicum)amator
  6. Marcus Tullius Cicero - Tusculanae disputationes. (The Latin Library): Liber quartus. XXXI [65] — amator
  7. 7.0 7.1 Marcus Terentius Varro - De lingua Latina. Liber octavus, XXXII. — amator
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 Vicicitatio: amator.
  9. Publius Ovidius Naso - Tristia. (Bibliotheca Augustana): Liber secundus, versus 285 — amator
  10. 10.0 10.1 T. Petronius Arbiter, Satyricon - quae supersunt (apud Guilielmum Vande Water, Trajecti ad Rhenum MDCCIX). Cap. LXXXV. — amator
  11. 11.0 11.1 Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Universitas Turicensis, Liber 34, cap. 19, [77] — amator
  12. Marcus Valerius Martialis - Epigrammata. (Bibliotheca Augustana): Liber septimus. XCVII, versus 10 — amari
  13. 13.0 13.1 Decimus Iunius Iuvenalis, Saturae. (Ed. brevique adnotatione critica instr. W. V. Clausen, Oxford 1959). Satura II, versus 168 — amator
  14. 14.0 14.1 Franciscus Petrarca (Italice: Francesco Petrarca) - . (Universitas Turicensis): Liber De Marco Curio Dentato.: [1] — amator