colligit

Discretiva

colligit dictio est in variis linguis:

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Persona	Tempus	Vox	Modus	Verbum
colligit	tertia singularis	praesens	activa	indicativus	colligō (colligere)

Appellatio pronuntiatusque

API: /ˈkol.ligit/

(classice)

Syllabificatio phonetica: col·li·git — morphologica: col-lig-it

Loci

T. Lucretius Carus –95…–55

M. Tullius Cicero -106…-43

Publius Vergilius Maro -70…-19

Titus Livius -58…+17

P. Ovidius Naso -42…+18

Lucius Annaeus Seneca -3…+65

L. Iunius Moderatus Columella ca. 4-70

Petronius Arbiter ca. 14-66

C. Plinius Secundus 23-79

M. Fabius Quintilianus ca. 35-100

Anicius Manlius Torquatus Severinus Boetius ca. 480-525

Hildegardis Bingensis 1098-1179

Franciscus Petrarca 1304-1374

Iordanus Brunus Nolanus 1548-1600

class.

class.

class.

class.

class.

class.

I

I

I

I

VI

XII

XIV

XVI

Latinitas Romana

class.

• Mobilitas autem fit fulminis et gravis ictus

et celeri ferme percurrunt fulmina lapsu,

nubibus ipsa quod omnino prius incita se vis

colligit et magnum conamen sumit eundi,

inde ubi non potuit nubes capere inpetis auctum,

exprimitur vis atque ideo volat impete miro,

ut validis quae de tormentis missa feruntur. —De rerum natura Lucretii

class.  (44/43 a.C.n.)

• Bene etiam colligit, haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata, gravi vero homini et ea, quae fiunt, iudicio certo ponderanti probari posse nullo modo. —De officiis Ciceronis

class.  (ca. 37-30 a.C.n.)

• Si vero solem ad rapidum lunasque sequentis

ordine respicies, numquam te crastina fallet

hora, neque insidiis noctis capiere serenae.

luna revertentis cum primum colligit ignis,

si nigrum obscuro comprenderit aëra cornu,

maximus agricolis pelagoque parabitur imber;

at si virgineum suffuderit ore ruborem,

ventus erit: vento semper rubet aurea Phoebe. —Georgicon libri IV P. Vergilii Maronis

class.

• Tyrannus ab laevo cornu veniebat; ponere hastas equites Alexamenus iubet et se intueri; colligit et ipse animum confusum tantae cogitatione rei. Postquam appropinquabat, impetum facit et transfixo equo tyrannum deturbat; iacentem equites confodiunt; multis frustra in loricam ictibus datis tandem in nudum corpus vulnera pervenerunt, et priusquam a media acie succurreretur, exspiravit. —Ab urbe condita Titi Livii

class.  (versio II, 17/18 p.C.n.)

• ille suam peragebat humum, sive usus aratri,

seu curvae falcis, sive bidentis erat;

haec modo verrebat stantem tibicine villam,

nunc matris plumis ova fovenda dabat,

aut virides malvas aut fungos colligit albos

aut humilem grato calfacit igne focum;

et tamen assiduis exercet bracchia telis,

adversusque minas frigoris arma parat.

filius huius erat primo lascivus in aevo,

addideratque annos ad duo lustra duos. —Fasti Ovidii Nasonis

class.

• Adversus haec protinus respondetur non idem accidere in cometis quod in ceteris. Cometae enim quo primum die apparuerunt, maximi sunt; atqui deberent crescere, quo propius accederent: nunc autem manet illis prima facies, donec incipiant extingui. Deinde quod adversus priores, etiam adversus hunc dicitur: si erraret cometes essetque sidus, intra signiferi terminos moveretur, intra quos omne sidus cursus suos colligit. —Naturales quaestiones Senecae

saec. I.

• Nam eo libro, quem de agri cultura scriptum reliquit, mutatum caeli situm sic colligit, quod quae regiones antea propter hiemis adsiduam violentiam nullam stirpem vitis aut oleae depositam custodire potuerint, nunc mitigato iam et intepescente pristino frigore largissimis olivitatibus Liberique vindemiis exuberent. —De re rustica L. Iunii Moderati Columellae

saec. I.

• Inveniet quod quisque velit: non omnibus unum est

quod placet: hic spinas colligit, ille rosas. —Satyricon T. Petronii Arbitri

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

• Latitudo autem terrae a meridiano situ ad septentriones, dimidio fere minor, Isidoro colligit |LIIII| LXII, quo palam fit quantum et hinc vapor abstulerit et illinc rigor. neque enim deesse terris arbitror aut non esse globi formam, sed inhabitabilia utrimque inconperta esse. —Naturalis historia Plinii

saec. I.  (ca. 90-96 p.C.n.)

• Fueruntque haec, ut Cicero apertissime colligit, quemadmodum iuncta natura sic officio quoque copulata, ut iidem sapientes atque eloquentes haberentur. Scidit deinde se studium, atque inertia factum est, ut artes esse plures viderentur. Nam ut primum lingua esse coepit in quaestu institutumque eloquentiae bonis male uti, curam morum, qui diserti habebantur, reliquerunt. —Institutio oratoria Quintiliani

Latinitas postclassica

saec. VI.

• Quapropter quia materia non habet esse nisi per unionem sui cum forma, forma autem non tenet unitatem cum materia, nisi unitas sit, ideo materia eget unitate ad uniendum se, et de natura sua habet multiplicari, dividi et spargi. Unitas vero retinet, unit et colligit, ac per haec ne materia dividatur et spargatur, necesse est ut ab unitate retineatur. —De unitate et uno Boetii

Latinitas mediaevalis

saec. XII.

• Locusta ut ros frigida, et nec multum utilis est, nec multum periculosa. Sed ubi aura et terra frigida est, ibi in regionibus illis caro locustae aliquantum venenosa et ad comedendum periculosa. Sed ubi aura et terra calida est, illic in regionibus illis minus periculosa est, et ibi fere ut cancer comedi potest. Nam de frigore terrae venenum in se colligit, sed in calida terra, propter bonum calorem eius, veneno caret. Et medicina in ea non est. —Subtilitates diversarum naturarum creaturum Hildegardis

Latinitas humanistica

saec. XIV.  (1354-1367 p.C.n.)

• Sillaba una brevis aut longior tua facta variabit, vel occidēs vel occīdēs, ad utrumlibet horis locisque omnibus te paratum exhibe. He artes, he delitie tue erunt. Sine vero satyricum loqui, premia militie numerantem: innumerabilia equidem prefatus, vix paucissima colligit, in quibus prima et summa licentia est peccandi, premium hercle non tam iustis viris optabile quam armatis, legibus, ut aiunt, inter arma silentibus. —De remediis utriusque fortune Petrarcae

Latinitas nova

saec. XVI.

• Ego vero ipsorum usque adeo importunam stupiditatem multo magis admiror, sicut et illius qui duas lineas in infinitum productas (ex eodem principiorum genere) colligit numquam concurrere posse, licet semper magis atque magis appropinquent, moxque apprime eruditus super turbidae istius phantasiae tenore opiparam eximii voluminis materiam ociosioribus et perditis ingeniis apparavit. —De triplici minimo et mensura Iordani Bruni