Jump to content

colligere

E Victionario

Discretiva

colligere dictio est in variis linguis:

Formae affines

[+/-]

Latine

[+/-]

Proprietates grammaticales

[+/-]
Forma Persona Tempus Vox Modus Verbum
colligere secunda singularis praesens passiva imperativus colligō (colligere)
colligere
—
 praesens activa infinitivus colligō

Appellatio pronuntiatusque

[+/-]
API: /kolˈligere/(classice)
Syllabificatio phonetica: col·li·ge·re — morphologica: col-lig-ere

Loci

[+/-]
M. Tullius Cicero
-106…-43		C. Sallustius Crispus
-86…-34		Vitruvius
ca. -80…-20		Publius Vergilius Maro
-70…-19		Titus Livius
-58…+17		Aulus Cornelius Celsus
ca. -25…+50		Lucius Annaeus Seneca
-3…+65		L. Iunius Moderatus Columella
ca. 4-70		Quintus Curtius Rufus
fl. 50		C. Plinius Secundus
23-79		Anicius Manlius Torquatus Severinus Boetius
ca. 480-525		Hildegardis Bingensis
1098-1179
class.class.class.class.class.class.class.IIIVIXII

Latinitas Romana

class.  (45 a.C.n. / 709 a.u.)

  • Graecis hoc modicum est: Leonidas, Epaminondas, tres aliqui aut quattuor; ego si nostros colligere coepero, perficiam illud quidem, ut se virtuti tradat constringendam voluptas, sed dies me deficiet, et, ut Aulus Varius, qui est habitus iudex durior, dicere consessori solebat, cum datis testibus alii tamen citarentur: Aut hoc testium satis est, aut nescio, quid satis sit, sic a me satis datum est testium. —De finibus bonorum et malorum Ciceronis [1][2]

class.  (40 a.C.n. / 714 a.u.)

  • Igitur simul consul ex multis de hostium adventu cognovit, et ipsi hostes aderant, et prius quam exercitus aut instrui aut sarcinas colligere, denique ante quam signum aut imperium ullum accipere quivit, equites Mauri atque Gaetuli, non acie neque ullo more proeli sed catervatim, uti quosque fors conglobaverat, in nostros incurrunt. —Bellum Iugurthinum C. Sallusti Crispi [3][2]

class.  (ca. 30-22 a.C.n.)

  • Sunt autem nonnulli, qui negant Eratosthenem potuisse veram mensuram orbis terrae colligere. Quae sive est certa sive non vera, non potest nostra scriptura non veras habere terminationes regionum, unde spiritus ventorum oriuntur. —De architectura Vitruvii [4][2]

class.  (ca. 29-19 a.C.n.)

  • ipse gubernator puppi Palinurus ab alta:
«heu quianam tanti cinxerunt aethera nimbi?
quidve, pater Neptune, paras?» sic deinde locutus
colligere arma iubet validisque incumbere remis,
obliquatque sinus in ventum ac talia fatur:
«magnanime Aenea, non, si mihi Iuppiter auctor
spondeat, hoc sperem Italiam contingere caelo. —Aeneidos libri XII P. Vergilii Maronis [5][2]

class.

  • Hoc primum cum Hannibale proelium fuit, quo facile apparuit et equitatu meliorem Poenum esse et ob id campos patentes, quales sunt inter Padum Alpesque, bello gerendo Romanis aptos non esse. Itaque proxima nocte iussis militibus vasa silentio colligere castra ab Ticino mota festinatumque ad Padum est, ut ratibus quibus iunxerat flumen nondum resolutis sine tumultu atque insectatione hostis copias traiceret. —Ab urbe condita Titi Livii [6]

class.  (ca. 30 p.C.n.)

  • Sed haec quidem mediocria sunt. Ingentibus vero et variis casibus oculi nostri patent; qui cum magnam partem ad vitae simul et usum et dulcedinem conferant, summa cura tuendi sunt. Protinus autem orta lippitudine quaedam notae sunt, ex quibus quid eventurum sit colligere possumus. —De Medicina Celsi [7][2]

class.  (41/42 p.C.n.)

  • Non me hercules tam male de moribus tuis sentio, ut putem posse te levius pati casum tuum, si tibi ingentem lugentium numerum produxero. Malivolum solacii genus est turba miserorum; quosdam tamen referam, non ut scias hoc solere hominibus accidere — ridiculum est enim mortalitatis exempla colligere — , sed ut scias fuisse multos, qui lenirent aspera placide ferendo. —De consolatione ad Helviam matrem Senecae [8]

saec. I.

  • Tempora concubitus eadem quae ceterae silvestres alites observant Martii, sequentisque mensis: per quos festucae surculique in vivariis passim spargendi sunt, ut colligere possint aves, quibus nidos construant. Sed antiquissimum est, cum quis nessotrophion constituere volet, ut praedictarum avium circa paludes, in quibus plerumque fetant, ova colligat, et cohortalibus gallinis subiciat. —De re rustica L. Iunii Moderati Columellae [9][2]

saec. I.

  • Porus tamen cum paucis, quibus metu potior fuerat pudor, colligere dispersos, obvius hosti ire pergit elephantosque ante agmen suorum agi iubet. —Historiae Alexandri Magni Curtii Rufi [10][2]

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

  • argentum succedit aliquando et auro luxu feminarum plebis compedes sibi facientium, quas induere aureas mos tritior vetet. vidimus et ipsi Arellium Fuscum motum equestri ordine ab insignem calumniam, cum celebritatem adsectarentur adulescentium scholae, argenteos anulos habentem. et quid haec attinet colligere, cum capuli militum ebore etiam fastidito caelentur argento, vaginae catellis, baltea lamnis crepitent, iam vero paedagogia in transitu virilitatis custodiantur argento, feminae laventur et nisi argentea solia fastidiant, eademque materia et cibis et probris serviat? —Naturalis historia Plinii [11]

Latinitas postclassica

saec. VI.

  • Manifestum igitur quoniam facillimum omnium est, terminum interimere, construere autem difficillimum, nam et illa oportet omnia ratiocinatione colligere, et quod insunt quae dicta sunt, et quod genus quod assignatum est, quodque propria definitio, et adhuc praeter haec quod indicat quid est esse oratio, et haec probe oportet fecisse. —Interpretatio topicorum Aristotelis Boetii [12]

Latinitas mediaevalis

saec. XII.

  • Haec etiam designant, quod aliquando variae cogitationes tantam tumultuationem in eodem homine faciunt, ut auditum animae ipsius ita confundant, quatenus nec bonum intelligere, nec in se colligere valeat, sed illud quasi tussiendo pro fastidio habeat. —Liber divinorum operum simplicis hominis Hildegardis [13][2]

Fontes

  1. ↑ 1.0 1.1 Marcus Tullius Cicero - De finibus bonorum et malorum libri quinque. (The Latin Library): Liber secundus. 19 [62] — colligere
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 Vicicitatio: colligere.
  3. ↑ 3.0 3.1 Gaius Sallustius Crispus - Bellum Iugurthinum. (The Latin Library): Cap. XCVII.  — colligere
  4. ↑ 4.0 4.1 De architectura libri decem Vitruvii, (F. Krohn, Lipsiae 1912). Bibliotheca Augustana. Liber primus, 6. [11] — colligere
  5. ↑ 5.0 5.1 Publius Vergilius Maro - Aeneidos libri XII. (Bibliotheca Augustana): Liber V. Versus 15  — colligere
  6. ↑ Titus Livius - Ab urbe condita - libri CXLII. (The Latin Library): Liber XXI, caput 47, [2] — colligere
  7. ↑ 7.0 7.1 Aulus Cornelius Celsus, De Medicina - Libri Octo. (Teubner, Lipsiae MDCCCLIX). Liber sextus, VI. [1a] — colligere
  8. ↑ Lucius Annaeus Seneca - De consolatione ad Helviam matrem. (The Latin Library):  XII, versus 5 — colligere
  9. ↑ 9.0 9.1 Lucius Iunius Moderatus Columella - De re rustica - Libri XII. ed. V. Lundström. Anno 1902-1917. (apud Vicifons): Liber octavus. Caput XV. [7]  — colligere
  10. ↑ 10.0 10.1 Quintus Curtius Rufus - Historiae Alexandri Magni. (Bibliotheca Augustana), Liber VIII. Capitulum XIV, [22] — colligere
  11. ↑ Gaius Plinius Secundus, Naturalis historiae libri XXXVII. (Teubner, Lipsiae 1892-1909). Universitas Turicensis, Liber 33, cap. 54, [152] — colligere
  12. ↑ Anicius Manlius Torquatus Severinus Boetius - Interpretatio topicorum Aristotelis. Patrologia Latina, J.-P. Migne. Parisiis 1847. (Universitas Turicensis):  Liber septimus.  Pagina 0994A.  Caput III.  De constructione et destructione praedicatorum loci — colligere
  13. ↑ 13.0 13.1 Hildegardis Bingensis - Liber divinorum operum simplicis hominis. Patrologia Latina, J.-P. Migne. Parisiis 1882, Tomus CXCVII. (Universitas Turicensis): Pars prima. Visio tertia, XVIII. Pagina 0805C — colligere
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=colligere&oldid=217539"