referendum

Discretiva

referendum dictio est in variis linguis:

• Anglice: referendum
• Batave: referendum
• Bohemice: referendum
• Dacoromane: referendum
• Danice: referendum
• Italice: referendum
• Polonice: referendum

Dictiones similes

• Catalane: referèndum
• Germanice: Referendum
• Francogallice: référendum
• Hispanice: referéndum

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Persona	Tempus	Vox	Modus­	Casu	Verbum
referendum	—	—	activa	gerundium­	accusativo	referō (referre)

Forma	Modus flexurae	originis
referendum	casus accusativus singularis · genus masculinum	gerundivi referendus
referendum	casus nominativus singularis · genus neutrum	gerundivi referendus
referendum	casus accusativus singularis · genus neutrum	gerundivi referendus
referendum	casus vocativus singularis · genus neutrum	gerundivi referendus

Appellatio

API: /refeˈrendum/

(classice)

Syllabificatio phonetica: re·fe·ren·dum — morphologica: re-fer-end-um

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Titus Livius -58…+17

Lucius Annaeus Seneca -3…+65

P. Cornelius Tacitus 55-117

Aulus Gellius ca. 130-180

Andreas Capellanus fl.1180/90

Franciscus Petrarca 1304-1374

Iordanus Brunus Nolanus 1548-1600

antiq.

class.

class.

class.

I

II

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.  (49 a.C.n. / 705 a.u.)

• Sicut scribis tibi id esse referendum, idem ipse sentio, neque in eo quicquam a meis rationibus discrepabunt tuae; addes enim tu, meo iussu, quod ego, qui non addidi, nec causa est cur negem nec, si causa esset et tu nolles, negarem. Nam de sestertiis nongentis milibus certe ita relatum est, ut tu sive frater tuus referri voluit. —Epistolae ad Familiares Ciceronis

class.

• Et cum quidam referendum ad senatum censerent, melius visum differri eam consultationem donec proficiscerentur equites qui ab Marcio litteras attulerant. —Ab urbe condita Titi Livii

class.

• Non pono utrique par pretium. Pluris aestimo beneficium quam iniuriam. Non omnes grati sciunt debere beneficium; potest etiam inprudens et rudis et unus e turba, utique dum prope est ab accepto; ignorat autem, quantum pro eo debeat. Uni sapienti notum est, quanti res quaeque taxanda sit. Nam ille, de quo loquebar modo, stultus etiam si bonae voluntatis est, aut minus quam debet aut alio quam debet tempore aut quo non debet loco reddit. Id quod referendum est, effundit atque abicit. —Ad Lucilium epistulae morales Senecae

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 116 p.Ch.n.)

• Gnarum id Tiberio fuit; utque premeret vulgi sermones, monuit edicto multos inlustrium Romanorum ob rem publicam obisse, neminem tam flagranti desiderio celebratum. idque et sibi et cunctis egregium si modus adiceretur. non enim eadem decora principibus viris et imperatori populo quae modicis domibus aut civitatibus. convenisse recenti dolori luctum et ex maerore solacia; sed referendum iam animum ad firmitudinem, ut quondam divus Iulius amissa unica filia, ut divus Augustus ereptis nepotibus abstruserint tristitiam. —Annales P. Cornelii Taciti

saec. II.  (ca. 170-177 p.C.n.)

• Docet deinde inibi multa: quibus diebus habere senatum ius non sit; immolareque hostiam prius auspicarique debere, qui senatum habiturus esset, de rebusque divinis prius quam humanis ad senatum referendum esse; tum porro referri oportere aut infinite de republica aut de singulis rebus finite; senatusque consultum fieri duobus modis: aut per discessionem, si consentiretur, aut, si res dubia esset, per singulorum sententias exquisitas; singulos autem debere consuli gradatim incipique a consulari gradu. —Noctes Atticae A. Gellii

Latinitas mediaevalis

saec. XII.  (ca. 1180–1190)

Sed ne id, quod superius de plebeiorum amore tractavimus, ad agricultores crederes esse referendum, de illorum tibi breviter amore subiungimus. —De amore libri III Andreae Capellani

Latinitas humanistica

saec. XIV.

• Harum forte blanditiarum vicem sibi reddebat Socrates, cum Xenophonti, discipulo secundum Platonem preclarissimo, interroganti nunquid suaderet Epycurum sequi, postquam sententiam suam explicuit, hoc in fine responsum dedit: «Et nostrum quidem» inquit, «humanum est consilium; sed de rebus et obscuris et incertis ad Apollinem censeo referendum, ad quem etiam de maioribus rebus Athenienses semper publice retulerunt». —Rerum memorandarum libri Petrarcae

Latinitas nova

saec. XVI.

• Sint naturalia omnia et vel phisicam vel technicam admittant formam. Sint formis effigiandis quantitate proportionata, ubi illud memineris quod natura clamat se prescriptum in speciebus ad maximum et ad minimum habere terminum, eique tanquam subditae praestanti legi non licere quantaecunque materiei quamcumque committere formam. Quod ad mensuram superius consideratum est referendum cum antiquis, quae quidem respicit formas seu adiecta illa, quae frequentissime subiectis committi assolent. —Ars memoriae Iordani Bruni