Jump to content

finitum

E Victionario

Discretiva

finitum dictio est in variis linguis:

Formae affines

[+/-]

Discretiva

finitum dictio est in variis linguis:

Formae affines

[+/-]

Latine

[+/-]

Proprietates grammaticales1

[+/-]
Forma Persona Tempus Vox Modus­ Casu Verbum
fīnītum
—
—
—
 supinum­ accusativo fīniō (fīnīre)

Appellatio pronuntiatusque

[+/-]
API: /fiːˈniːtum/(classice)
Syllabificatio phonetica: fī·nī·tum — morphologica: fin-itum

Proprietates grammaticales2

[+/-]
Forma Modus flexurae originis
fīnītum casus accusativus singularis · genus masculinum participii fīnītus
fīnītum casus nominativus singularis · genus neutrum participii fīnītus
fīnītum casus accusativus singularis · genus neutrum participii fīnītus
fīnītum casus vocativus singularis · genus neutrum participii fīnītus

Appellatio pronuntiatusque

[+/-]
API: /fiːˈniːtum/(classice)
Syllabificatio phonetica: fī·nī·tum — morphologica: finit-um

Loci

[+/-]
M. Tullius Cicero
-106…-43		Marcus Terentius Varro
-116…-27		Vitruvius
ca. -80…-15		Titus Livius
-58…+17		Aulus Cornelius Celsus
ca. -25…+50		Lucius Annaeus Seneca
-3…+65		Quintus Curtius Rufus
fl.c.50		P. Cornelius Tacitus
55-117		Decimus Iunius Iuvenalis
ca. 60-130		Apuleius
ca. 125-170
class.class.class.class.class.class.IIIIIII

Latinitas Romana

class.  (45 a.C.n. / 709 a.u.)

  • Optime vero Epicurus, quod exiguam dixit fortunam intervenire sapienti maximasque ab eo et gravissimas res consilio ipsius et ratione administrari neque maiorem voluptatem ex infinito tempore aetatis percipi posse, quam ex hoc percipiatur, quod videamus esse finitum. In dialectica autem vestra nullam existimavit esse nec ad melius vivendum nec ad commodius disserendum viam. In physicis plurimum posuit. ea scientia et verborum vis et natura orationis et consequentium repugnantiumve ratio potest perspici. —De finibus bonorum et malorum Ciceronis [1][2]

class.  (ca. 47-45 a.C.n.)

  • Multitudinis vocabula sunt unum infinitum, ut Musae, alterum finitum, ut duae, tres, quattuor: dicimus enim ut hae Musae sic unae bigae et binae et trinae bigae, sic deinceps. Quare tam unae et uni et una quodammodo singularia sunt quam unus et una et unum; hoc modo mutat, quod altera in singularibus, altera in coniunctis rebus; et ut duo tria sunt multitudinis, sic bina trina. —De lingua Latina Varronis [3][2]

class.  (ca. 30-22 a.C.n.)

  • Transfertur nunc cogitatio scripturae ad rationem non inutilem sed summa sollertia a maioribus traditam, qua in via raeda sedentes vel mari navigantes scire possimus, quot milia numero itineris fecerimus. Hoc autem erit sic. Rotae, quae erunt in raeda, sint latae per medium diametrum pedum quaternûm [et sextantes], ut, cum finitum locum habeat in se rota ab eoque incipiat progrediens in solo viae facere versationem, perveniendo ad eam finitionem, a qua coeperit versari, certum modum spatii habeat peractum pedes XII S. —De architectura Vitruvii [4][2]

class.  (anno 444 u.c.)

  • Permulti anni iam erant cum inter patricios magistratus tribunosque nulla certamina fuerant, cum ex ea familia, quae velut fatales cum tribunis ac plebe erat, certamen oritur. Ap. Claudius censor circumactis decem et octo mensibus, quod Aemilia lege finitum censurae spatium temporis erat, cum C. Plautius collega eius magistratu se abdicasset, nulla vi compelli ut abdicaret potuit. —Ab urbe condita Titi Livii [5][2]

class.  (ca. 30 p.C.n.)

  • Quibus si finitum malum non fuerit, prope est, ut perpetuum sit. Ad levandum id tantummodo utendum erit exercitatione, multa frictione, cibisque, qui supra conprehensi sunt, praecipueque vitanda omnia, quae ne fierent excepimus. —De Medicina Celsi [6][2]

class.

  • Dicam quid sit quare huic divisioni non consentiam. Nam et quod perpetuum vocant fulmen finitum est, - aeque enim ad diem respondet nec ideo minus finitum est quia multa significat -; et quod prorogativum videtur finitum est; nam illorum quoque confessione certum est quousque impetretur dilatio; privata enim fulgura negant ultra decimum annum, publica ultra tricesimum posse differri; hoc modo et ista finita sunt, quia ultra quod non prorogentur inclusum est. Omnium ergo fulminum. et omnis eventus dies stata sit; non potest enim ulla incerti esse comprehensio. —Naturales quaestiones Senecae [7][2]

saec. I.

  • Megalopolitanis, quorum urbs obsessa erat a defectionis sociis, Achaei et Elei centum XX talenta dare iussi sunt. Hic fuit exitus belli, quod repente ortum prius tamen finitum est, quam Dareum Alexander apud Arbela superaret. —Historiae Alexandri Magni Curtii Rufi [8][2]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 116 p.Ch.n.)

  • Non referrem vulgarissimum senatus consultum, quo civitati Syracusanorum egredi numerum edendis gladiatoribus finitum permittebatur, nisi Paetus Thrasea contra dixisset praebuissetque materiem obtrectatoribus arguendae sententiae. cur enim, si rem publicam egere libertate senatoria crederet, tam levia consectaretur? —Annales P. Cornelii Taciti [9][2]

saec. II.  (ca. 100/128 p.C.n.)

  • Praeter maiorum cineres atque ossa volucri
carpento rapitur pinguis Lateranus, et ipse,
ipse rotam adstringit sufflamine mulio consul,
nocte quidem, sed Luna videt, sed sidera testes
intendunt oculos. finitum tempus honoris
cum fuerit, clara Lateranus luce flagellum
sumet et occursum numquam trepidabit amici
iam senis ac virga prior adnuet atque maniplos
solvet et infundet iumentis hordea lassis. —Saturae D. Iuni Iuvenalis [10][2]

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

  • Postquam finitum est illud Paridis iudicium, Iuno quidem cum Minerva tristes et iratis similes e scaena redeunt, indignationem repulsae gestibus professae, Venus vero gaudens et hilaris laetitiam suam saltando toto cum choro professa est. —Metamorphoseon libri XI Apulei [11][2]

Fontes

  1. ↑ 1.0 1.1 Marcus Tullius Cicero - De finibus bonorum et malorum libri quinque. (The Latin Library): Liber primus. XIX. [63] — finitum
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 Vicicitatio: finitum.
  3. ↑ 3.0 3.1 Marcus Terentius Varro - De lingua Latina. Liber nonus, XXXIX.. p. 64 — finitum
  4. ↑ 4.0 4.1 De architectura libri decem Vitruvii, (F. Krohn, Lipsiae 1912). Bibliotheca Augustana. Liber decimus, 9. [1] — finitum
  5. ↑ 5.0 5.1 Titus Livius - Ab urbe condita - libri CXLII. (The Latin Library): Liber IX, caput 33, [4] — finitum
  6. ↑ 6.0 6.1 Aulus Cornelius Celsus, De Medicina - Libri Octo. (Teubner, Lipsiae MDCCCLIX). Liber tertius, XXIII. De comitiali morbo. [8] — finitum
  7. ↑ 7.0 7.1 Lucius Annaeus Seneca - Naturales quaestiones. (The Latin Library):  Tomus / Liber 2. 48, versus 1 — finitum
  8. ↑ 8.0 8.1 Quintus Curtius Rufus - Historiae Alexandri Magni. (Bibliotheca Augustana), Liber VI. Capitulum I, [21] — finitum
  9. ↑ 9.0 9.1 Publius Cornelius Tacitus - Annales sive ab excessu divi Augusti libri XVI. (The Latin Library): Liber XIII. [49] — finitum
  10. ↑ 10.0 10.1 Decimus Iunius Iuvenalis, Saturae. (Ed. brevique adnotatione critica instr. W. V. Clausen, Oxford 1959). Satura VIII, versus 150 — finitum
  11. ↑ 11.0 11.1 Apuleius - Metamorphoseon libri XI. (Bibliotheca Augustana): Liber X. Capitulum XXXIV. Versus 1 — finitum
Receptum de "https://la.wiktionary.org/w/index.php?title=finitum&oldid=222106"