puellam

Discretiva

puellam dictio est in variis linguis:

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Modus flexurae	originis
puellam	casus accusativus singularis	substantivi puella

Appellatio pronuntiatusque

API: /puˈel.lam/

(classice)

Syllabificatio phonetica: pu·el·lam — morphologica: puell-am

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Gaius Valerius Catullus -87…-54

Titus Livius -58…+17

Albius Tibullus -54…-19}

P. Ovidius Naso -42…+18

Marcus Manilius fl. 14

Lucius Annaeus Seneca -3…+65

Petronius Arbiter ca. 14-66

Marcus Valerius Martialis 40-103

Decimus Iunius Iuvenalis ca. 60-130

Apuleius ca. 125-170

Aulus Gellius ca. 130-180

Franciscus Petrarca 1304-1374

Iordanus Brunus Nolanus 1548-1600

class.

class.

class.

class.

class.

class.

class.

I

I

II

II

II

XIV

XVI

Latinitas Romana

class. (44 a.C.n.)

• Cum virgo staret et Caecilia in sella sederet neque diu ulla vox exstitisset, puellam defatigatam petisse a matertera, ut sibi concederet, paulisper ut in eius sella requiesceret; illam autem dixisse: ‘Vero, mea puella, tibi concedo meas sedes.’ —De divinatione Ciceronis

class.

• Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis?

qui natam possis complexu avellere matris,

complexu matris retinentem avellere natam,

et iuveni ardenti castam donare puellam.

quid faciunt hostes capta crudelius urbe? —Carmina Catulli

class.

• Movet feroci iuveni animum conploratio sororis in victoria sua tantoque gaudio publico. Stricto itaque gladio simul verbis increpans transfigit puellam. Abi hinc cum immaturo amore ad sponsum inquit, oblita fratrum mortuorum vivique, oblita patriae. Sic eat quaecumque Romana lugebit hostem. —Ab urbe condita Titi Livii

class. (ca. 20 a.C.n. a Lygdamo)

• Rumor ait crebro nostram peccare puellam

nunc ego me surdis auribus esse uelim.

Crimina non haec sunt nostro sine facta dolore:

quid miserum torques, rumor acerbe? Tace. —Elegiarum libri II Tibulli

class. (versio II, ca. 5 p.C.n.)

• Vir tuus est epulas nobis aditurus easdem –

ultima coena tuo sit, precor, illa viro!

ergo ego dilectam tantum conviva puellam

adspiciam? tangi quem iuvet, alter erit,

alteriusque sinus apte subiecta fovebis?

iniciet collo, cum volet, ille manum?

desino mirari, posito quod candida vino

Atracis ambiguos traxit in arma viros. —Amores Ovidii Nasonis

class.

• tandem Gorgonei victorem Persea monstri

felix illa dies redeuntem ad litora duxit.

isque, ubi pendentem vidit de rupe puellam,

deriguit, facie quem non stupefecerat hostis,

vixque manu spolium tenuit, victorque Medusae

victus in Andromeda est. iam cautibus invidet ipsis

felicisque vocat, teneant quae membra, catenas; —Astronomicon M. Manilii

class.

• An non putas aliquid esse discriminis inter sterilem et fecundam, inter provectiorem et puellam, inter matrem et novercam? Omnes species conplecti non possumus, atqui singulae propria exigunt; leges autem philosophiae breves sunt et omnia alligant. —Ad Lucilium epistulae morales Senecae

saec. I.

• Et quis hanc mihi solitudinem imposuit? Adulescens omni libidine impurus et sua quoque confessione dignus exilio, stupro liber, stupro ingenuus, cuius anni ad tesseram venierunt, quem tanquam puellam conduxit etiam qui virum putavit. —Satyricon T. Petronii Arbitri

saec. I. (ca. 85-102 p.C.n.)

• Lingis, non futuis meam puellam

Et garris quasi moechus et fututor.

Si te prendero, Gargili, tacebis. —Epigrammata M. Valerii Martialis

Latinitas postclassica

saec. II. (ca. 100/128 p.C.n.)

• scis certe quibus ista modis, quam saepe rogaris

et quae pollicitus. fugientem saepe puellam

amplexu rapui; tabulas quoque ruperat et iam

signabat; tota vix hoc ego nocte redemi

te plorante foris. testis mihi lectulus et tu,

ad quem pervenit lecti sonus et dominae vox. —Saturae D. Iuni Iuvenalis

saec. II. (ca. 170 p.C.n.)

• Nec mora, cum latrones ultra modum anxii atque solliciti remeant, nullam quidem prorsus sarcinam vel omnino licet vilem laciniam ferentes, sed tantum gladiis totis, totis manibus immo factionis suae cunctis viribus munitam unicam virginem filo liberalem et, ut matronatus eius indicabat, summatem regionis, puellam mehercules et asino tali concupiscendam, maerentem et crines cum veste sua lacerantem advehebant. —Metamorphoseon libri XI Apulei

saec. II. (ca. 170-177 p.C.n.)

• Accesserat dehinc lectio ad eum locum, in quo maritus senex super uxore divite atque deformi querebatur, quod ancillam suam, non inscito puellam ministerio et facie haut inliberali, coactus erat venundare, suspectam uxori quasi paelicem. —Noctes Atticae A. Gellii

Latinitas humanistica

saec. XIV.

• Cum enim neque me fortiorem neque sanctiorem Massinissam noverim, insuper ab adolescentia minus etiam cautum, cum videam furtim hanc eum feminam, captivam alieni iuris et adhuc vivente marito, turpius ac petulantius in suam domum traduxisse quam me olim, patre illam michi dante liberam virginem puellam, quid superest aliud quam eundem suarum nuptiarum exitum sperare, quem mearum vides? —De viris illustribus Petrarcae

Latinitas nova

saec. XVI.

• Ultima minus familiaris est vir augusta praesentia coronatus super camelo insidens, aspectu mitissimo, veste fere omnium florum colores praesentante indutus, nudam dextera puellam secum trahens, incessu valde gravi et venerando; puellae festum chorum circa et tripudium exercentes; ab occidua regione cum Zephyri benignitate venit curia venustatis omniformis. —De imaginum compositione Iordani Bruni