modus

E Victionario
Solum modus Latine
ab hac subpagina tractatur.
Vide etiam s.v.
Modus.

Latine[+/-]

Appellatio[+/-]

modusAPI: /ˈmodus/(classice)
Syllabificatio phonetica: mo·dus — morphologica: mod-us

Nomen substantivum[+/-]

mŏd|us, -ī masc.

  1. Mensura.
  2. Methodus.
  3. (Gramm.) forma verbi quae id significat vel indicativum vel subiunctivum (vel similia) esse.

Declinatio[+/-]

m. sing. plur.
nom. modus modī I
gen. modī modōrum II
dat. modō modīs III
acc. modum modōs IV
abl. modō modīs VI
voc. mode modī V

Dictiones collatae[+/-]

Composita

Dictiones derivatae[+/-]

Composita

Translationes[+/-]

Mensuradilatare ▼
Mensuracollabi ▲
Methodusdilatare ▼
Methoduscollabi ▲
Grammatica: forma verbidilatare ▼
Grammatica: forma verbicollabi ▲

Loci[+/-]

M. Tullius Cicero
-106…-43
Apuleius
ca. 125-170
Aulus Gellius
ca. 130-180
Anicius Manlius Torquatus Severinus Boetius
ca. 480-525
Ulco Cats Bussemaker
1810–1865
antiq. class. I IIII III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI

Latinitas Romana

class.  (45 a.C.n. / 709 a.u.)

  • unus is modus est de quo satis dixi, qui est susceptus ex praesensione rerum futurarum; alter ex perturbationibus tempestatum et reliquis motibus; tertius ex commoditate rerum quas percipimus et copia; quartus ex astrorum ordine caelique constantia. —De natura deorum Ciceronis [1][2]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 170 p.C.n.)

  • Sed gestaminum modus numerum gerulorum excedit. Tunc opulentiae nimiae nimio ad extremas incitas deducti nos duos asinos et equum meum productos e stabulo, quantum potest, gravioribus sarcinis onerant et domo iam vacua minantes baculis exigunt unoque de sociis ad speculandum, qui de facinoris inquisitione nuntiaret, relicto nos crebra tundentes per avia montium ducunt concitos. —Metamorphoseon libri XI Apulei [3]

saec. II.  (ca. 170-177 p.C.n.)

  • Sicut, inquit, lapidem cylindrum si per spatia terrae prona atque derupta iacias, causam quidem ei et initium praecipitantiae feceris, mox tamen ille praeceps volvitur, non quia tu id etiam facis, sed quoniam ita sese modus eius et formae volubilitas habet; sic ordo et ratio et necessitas fati genera ipsa et principia causarum movet, impetus vero consiliorum mentiumque nostrarum actionesque ipsas voluntas cuiusque propria et animorum ingenia moderantur. —Noctes Atticae A. Gellii [4][2]

saec. VI.  (ca. 523-525 p.C.n.)

  • Tum illa paulisper arridens: Ad rem me, inquit, omnium quaesitu maximam vocas, cui vix exhausti quicquam satis sit. Talis namque materia est, ut una dubitatione succisa innumerabiles aliae velut hydrae capita succrescant; nec ullus fuerit modus, nisi quis eas vivacissimo mentis igne coerceat. —Consolatio philosophiae Boetii [5][2]

Latinitas nova

saec. XIX.

  • Ac motus videtur quidem esse actus quidam, sed imperfectus; causa autem est: quia id est imperfectum, quod est potestate, cuius actus est motus. Ideoque difficile est sumere, quid ipse sit; aut enim necesse est eum ad privationem referre, aut ad potestatem, aut ad actum simplicem; quorum nullum videtur esse posse. Relinquitur ergo modus quem diximus: nimirum motum esse actum quendam, ac talem actum, qualem diximus, difficilem quidem cognitu, sed qui esse possit. —Aristotelis Physica Bussemakeri [6][2]

Fontes

  1. 1.0 1.1 Marcus Tullius Cicero - De natura deorum. (The Latin Library): Liber tertius. 16 [16] — modus
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Vicicitatio: modus.
  3. Apuleius - Metamorphoseon libri XI. (Bibliotheca Augustana): Liber III. Capitulum XXVIII. Versus 5 — modus
  4. 4.0 4.1 Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber septimus. Capitulum II, [11] — modus
  5. 5.0 5.1 Anicius Manlius Torquatus Severinus Boetius - Consolatio philosophiae libri quinque. Ed. Ernst Gegenschatz/Olof Gigon, Monaci/Turici 1947. (Bibliotheca Augustana):  Liber quartus.  Sectio 6.p.  [2] — modus
  6. 6.0 6.1 Ulco Cats Bussemaker, Aristotelis Physica. Aristotelis Naturalis Auscultatio Libri VIII, Firmin Didot, Paris 1854. (Universitas Turicensis): Liber III, capitulum II, [4] — modus